Ο καθένας μας έχει μέσα του έναν μικρό ωκεανό | mixgrill.gr

Ο καθένας μας έχει μέσα του έναν μικρό ωκεανό
Μιχάλης Τσαντίλας, Τρίτη, 12 Απριλίου 2016
Συνέντευξη στο mixgrill.gr

Παρότι έχει αρκετά χρόνια εμπλοκής στα μουσικά μας πράγματα, ο Νίκος Κολλάρος μόλις φέτος κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο. Πρόκειται για μια συλλογή 11 τραγουδιών, τα οποία εμπνεύστηκε έπειτα από την ανάγνωση ισάριθμων λογοτεχνημάτων, και τα οποία ηχογράφησε αντιστοιχίζοντας στο καθένα διαφορετικό ερμηνευτή (συμμετέχουν οι Νικόλας Κουζαμπάσης, Βασίλης Γισδάκης, Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, Απόστολος Ρίζος, Γρηγόρης Κλιούμης, Ζαχαρίας Καρούνης, Μαρία Παπαγεωργίου, Ζωή Παπαδοπούλου, Θάνος Ανεστόπουλος, Γιάννης Κούτρας, Χρήστος Στέργιογλου, Σάσα Παπαλάμπρου, Αργύρης Μπακιρτζής), διαφορετικό ενορχηστρωτή (Dirty Granny Tales, Ματ Σε 2 Υφέσεις, Άγγελος Αγγέλου, Νίκος Χαλβατζής, Μαρία Παπαγεωργίου, Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, Νεοκλής Νεοφυτίδης, Υπόγεια Ρεύματα, Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, Απόστολος Καλτσάς, Ρομάν Γκόμεζ, Σάσα Παπαλάμπρου) και διαφορετική εικαστική αποτύπωση (μέσα από τα έργα των Sonke, Θάνου Ανεστόπουλου, Γρηγόρη Κολλάρου, Νατάσσας Πουλαντζά, Αργύρη Βιδάλη, Φωτεινής Πολυδώρου, Δημήτρη Καρλαφτόπουλου, Διονύση Ματαράγκα, Δημήτρη Αναστασίου, Θοδωρή Κανάκη και Ντόρας Ρίζου). Όλα τα παραπάνω φτάνουν στα χέρια του φιλόμουσου με την μορφή ενός ιδιαίτερα καλαίσθητου βιβλίου/CD, το οποίο κυκλοφορεί από την ετικέτα Μικρός Ήρως.

Στην παρακάτω κουβέντα, η οποία έγινε και με αφορμή την επίσημη πρώτη παρουσίαση του άλμπουμ Σελιδοδείκτες, την Πέμπτη 14 Απριλίου, στο Γυάλινο UpStage, με την συμμετοχή των περισσότερων μουσικών συντελεστών, ξετυλίγονται το παρόν και το παρελθόν ενός πολύ ενδιαφέροντα δημιουργού και ανθρώπου.

Πες μου πώς προέκυψε η ιδέα να κάνεις έναν δίσκο του οποίου το κάθε τραγούδι βασίζεται σε ένα βιβλίο; Είσαι “βιβλιοφάγος”, θα έλεγες;
Όχι, δεν είμαι άνθρωπος που διαβάζει πολύ, ούτε που διαβάζει οργανωμένα. Δεν είμαι γνώστης του λογοτεχνικού σύμπαντος. Από την άλλη, κάθε φορά που διάβαζα ή ερχόμουν σε επαφή με κάτι που ένιωθα ότι άξιζε, ότι κινούσε κάτι μέσα μου, δεν ήθελα αυτό να “εξατμιστεί” μετά από λίγο από την καθημερινότητα, τις τριβές, τα προβλήματα κτλ. Στην προσπάθειά μου, λοιπόν, να το “γραπώσω”, να βάλω έναν “σελιδοδείκτη” για να το θυμάμαι, συνήθισα να το μεταποιώ, κρατώντας σημειώσεις, οι οποίες σιγά σιγά περνούσαν από ένα αόρατο κόσκινο και γίνονταν στιχάκια. Σχηματίστηκε μέσα στα χρόνια, λοιπόν, ένα υλικό αρκετά ετερόκλητο. Ακριβώς όπως στο ράφι της βιβλιοθήκης σου, που έχεις βιβλία δίπλα-δίπλα, τα οποία είναι τελείως διαφορετικά μεταξύ τους, έχουν όμως κοινό παρονομαστή εσένα. Ένα καλοκαίρι στη Ζάκυνθο, που συζητούσα με τον αδελφικό μου φίλο Νίκο Γιούσεφ, μου πρότεινε να κάνω κάτι με το υλικό αυτό. Κι επειδή ακριβώς κάθε βιβλίο έχει διαφορετικό εξώφυλλο, διαφορετικό εκδοτικό οίκο κτλ., κρατήσαμε την αναλογία αυτή. Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν ισοπεδωτικό να γίνουν όλα με έναν ήχο, με έναν αναγνώστη-ερμηνευτή. Ξεκίνησε αυτή η διαδικασία, η οποία ήταν πάρα πολύ βαριά για τα μπράτσα μου, γιατί για κάθε τραγούδι έκανα και μια διαφορετική παρέα, ένα διαφορετικό casting.

Πώς λειτούργησες, αλήθεια, σε αυτή τη διαδικασία του casting;
Λειτούργησα περισσότερο σκηνοθετικά, θα έλεγα, παρά μουσικά ή συνθετικά. Πρώτον, σε όσους απευθύνθηκα γνώριζα το έργο τους, επομένως είχα καταλάβει τι είχαν διαβάσει, ποιες μουσικές τους αρέσουν. Και πρέπει να σου πω ότι είχα πολύ μεγάλο ποσοστό ευστοχίας. Για παράδειγμα, διαβάζοντας το παραμύθι “Ο Κλέφτης Του Πάντοτε” του Clive Barker, και γράφοντας το τραγούδι “Ο Λόφος Με Το Σπίτι”, ήξερα ότι απευθυνόμενος στους Dirty Granny Tales, ένα συγκλονιστικό ελληνικό συγκρότημα που δρα στο Βερολίνο, θα έβρισκα ανταπόκριση. Άλλοι ήταν φίλοι μου, όπως ο Γρηγόρης Κλιούμης και ο Θάνος Ανεστόπουλος, οπότε ήξερα το υπόβαθρό τους.

Υπήρξαν και προτάσεις που έκανες οι οποίες απορρίφθηκαν;
Βέβαια, είχα και κάποιες αστοχίες, λίγες όμως. Επίσης, δεν είναι πάντα εύκολο να συντονιστείς χρονικά ούτε να αποφύγεις κάποια πρακτικά εμπόδια, όπως με την περίπτωση του Κώστα Μακεδόνα, ο οποίος ήθελε να συμμετέχει αλλά τελικά ήταν ανέφικτο. Όταν, πάντως, πηγαίνεις με ειλικρίνεια σε κάποιον μια πρόταση, δεν έχεις τίποτα να χάσεις. Νομίζω τελικά έγινε αυτό που ήταν σωστό να γίνει. Και σχηματίστηκε ένας “θίασος” στον οποίο συνυπάρχουν με ενδιαφέροντα τρόπο ετερόκλητες προσωπικότητες.

Αφού επέλεξες τους συντελεστές του κάθε τραγουδιού, πώς κύλησε το πράγμα;
Κοίτα, εμένα το δημιουργικό μου εκτονώνεται λίγο εκεί: στο να γράψω κάτι, να το ηχογραφήσω πρόχειρα, να μορφοποιήσω αυτό που νιώθω ή σκέφτομαι. Κι εκείνη τη στιγμή νιώθω ότι την κορυφή που ήθελα να κατακτήσω, κατά κάποιον τρόπο την έχω κατακτήσει. Στο κομμάτι της παραγωγής, εκτός του ότι δεν είμαι καλός, θαυμάζω πολύ τους ανθρώπους που έχουν δώσει χρόνο, γνώση και καταναλώνουν ενέργεια για αυτό το πράγμα. Περισσότερο τους παρακολουθώ παρά λέω τι πρέπει να γίνει. Ξέρεις, είναι και αυτό ένα δημιουργικό κομμάτι ξεχωριστό. Στο οποίο μια δημιουργική ελευθερία μπορεί να σου δώσει έναν πολλαπλασιασμό, ένα καρτεσιανό γινόμενο θετικών σκέψεων και συναισθημάτων το οποίο μπορεί να ανοίξει προς ένα εμβαδό το οποίο δεν θα φανταζόσουν. Πήρα πολύ μεγάλα οφέλη “κλοπιμαία”, από καλλιτεχνικές προσωπικότητες όπως ο Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, ο Απόστολος Καλτσάς, ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, οι Dirty Granny Tales, ο Νίκος Χαλβατζής... Με τον Νίκο, π.χ., κάναμε πολλές συζητήσεις για το τραγούδι το οποίο δούλεψε: τι σημαίνει, με ποιον τρόπο θα το προσεγγίσουμε, για το βιβλίο... Ένιωσε κι αυτός ότι έχει κάτι να πάρει από τη διαδικασία. Ήταν μια επί ίσοις όροις δημιουργική ανταλλαγή, η οποία παρήγαγε οφέλη ένθεν και ένθεν.Το ευχαριστηθήκαμε πολύ. Το κύριο όφελος για εμένα είναι οι άνθρωποι που έχω κερδίσει.

Κάποιος σαν εσένα, που μπαίνει στον δισκογραφικό στίβο σε μια εποχή τόσο δύσκολη, τι προσδοκίες έχει;
Νομίζω ότι είναι λάθος, όταν φτιάχνεις κάτι που είναι παράγωγο της δικής σου εσωτερικής ύλης, πάνω σε αυτό να βάζεις προσδοκίες που είναι παράγωγα κάποιας άλλης ύλης: αν θα είναι εμπορικό, αν θα έχει αποδοχή κτλ. Όλα αυτά είναι θεμιτά αλλά έπονται και έχουν να κάνουν πολύ με τις συγκυρίες, το κλίμα της εποχής και άλλα. Εγώ είμαι ακόμα στο πρώτο στάδιο, είμαι ευχαριστημένος από το ότι κατάφερα, με τη βοήθεια πολλών άλλων ανθρώπων, να κάνω μια αποτύπωση ενός πλέγματος συναισθημάτων και σκέψεών μου. Επ' ουδενί δεν θα λέρωνα αυτό τον συναισθηματικό ειρμό με τέτοιες σκέψεις. Για αυτό τον λόγο δεν περιορίσαμε, εγώ και οι φίλοι συνεργάτες μου, την δημιουργικότητά μας με όρους εξωκαλλιτεχνικούς. Για αυτό, άλλωστε, δουλεύω 8-10 ώρες την ημέρα σε μια άλλη δουλειά, ώστε να μην χρειάζεται να κάνω τέτοιους συμβιβασμούς στη μουσική. Φυσικά όλοι μας θα θέλαμε η εργασία μας να έχει αποδοχή και αναγνώριση, ακόμα και να κάνει κάποιες πωλήσεις. Γι' αυτό κάναμε μια ωραία έκδοση, φτιαγμένη με προσοχή και σεβασμό, ένα αντικείμενο που έχει μια αξία.

Πώς σου φαίνεται αυτός ο κόσμος της δισκογραφίας και με τι διάθεση μπαίνεις σε αυτόν;
Νιώθω ότι τώρα είμαστε σε μια μεγάλη “τάξη” όπου όλοι σηκώνουν το χέρι τους για να μιλήσουν, εκεί που προηγουμένως δεν μιλούσε κανείς. Το άγχος μου εμένα δεν ήταν αν θα με σηκώσει ή όχι η δασκάλα, αλλά αν με σηκώσει να έχω κάτι να πω. Γι' αυτό εργάστηκα τέσσερα χρόνια για αυτό το CD. Γιατί ήθελα να βρω εκείνους που, για τους δικούς τους εσωτερικούς λόγους, θα ήθελαν να συμμετάσχουν, κι όχι απλά να λύσω την εξίσωση με οποιονδήποτε τρόπο.

Η συνεργασία με τον Άγγελο Σφακιανάκη και τον Μικρό Ήρωα πώς προέκυψε;
Μίλησα στον Άγγελο γιατί ήξερα ότι είχε την ικανότητα να κατανοήσει την ιστορία αυτού του δίσκου και να με βοηθήσει να πραγματοποιηθεί η κυκλοφορία του. Κι έτσι έγινε: του χρειάστηκε μόνο μία μέρα για να μου πει ότι ήθελε να το κάνουμε μαζί. Με βοήθησε πολύ, επίσης, εξηγώντας μου το σύστημα που εξυπηρετεί την έκδοση ενός δίσκου. Και βέβαια, ήθελα πολύ να έχω το σηματάκι του Μικρού Ήρωα, καθότι είναι ένα ιστορικό label. Έχουμε γίνει καλοί φίλοι με τον Άγγελο, είναι κι αυτός άλλη μία περσόνα του “θιάσου” που σχηματίστηκε γύρω από τους Σελιδοδείκτες.

Να πάμε λίγο πίσω για να θυμηθούμε πώς, πότε, πού ξεκίνησε η σχέση σου με τη μουσική;
Εγώ περισσότερο τέμνομαι με τον κόσμο της μουσικής, παρά ταυτίζομαι. Είναι ένα σημείο ισορροπίας στο οποίο νιώθω καλά. Από τότε που ήμουν μικρός έφτιαχνα τραγούδια στο δωμάτιό μου, χωρίς καμία διάθεση έκθεσης: ο ορισμός της μουσικής δωματίου (γέλια). Δεν συμμετείχα σε μπάντες, δεν έπαιζα τα τραγούδια μου στα σόγια και στους φίλους, τίποτα από όλα αυτά. Πήγα μερικά χρόνια στο ωδείο, όσα μου χρειάζονταν για να μορφοποιήσω την επαφή μου με τη μουσική. Δεν είμαι μουσικός με την κλασική έννοια, όπως προείπα, δεν είχα την πειθαρχία, την πυγμή και το θάρρος που απαιτούνται, δυστυχώς. Θαυμάζω εκείνους που έχουν καταφέρει κάτι τέτοιο. Κάποια στιγμή, από συγκυρία, βρέθηκα σε ένα σεμινάριο τραγουδιού του Σταμάτη Κραουνάκη, στο χοροθέατρο Ροές. Είχα πάει για έναν φίλο, ο οποίος δεν ήρθε ποτέ. Ο Σταμάτης έκανε οντισιόν εκείνη την ώρα και για να σπάσει τον πάγο, με πήρε – είχα μπει καθυστερημένος από τη δουλειά – μου είπε “κάτσε εδώ” και με χρησιμοποίησε: με ρώταγε “πώς σου φάνηκε αυτή η κοπέλα;” ή “αυτός πώς τα είπε;” Εγώ πίστευα ότι ο φίλος μου ήταν κάπου πίσω στην εξέδρα, έλεγα κάποια σκόρπια πράγματα... Κάποια στιγμή τελείωσε η οντισιόν, οπότε ο Κραουνάκης με ρώτησε ποιος είμαι και τι κάνω. Μοιάζει με ιστορία από αμερικάνικο b-movie όλο αυτό (γέλια) Μου είπε να παίξω ένα τραγούδι, οπότε του έπαιξα τον “Ακίνητο Χορό”, το τελευταίο που είχα γράψει. Το βρήκε πολύ καλό και μου είπε να παρακολουθήσω τα σεμινάρια. Έπειτα ήρθε η Σπείρα-Σπείρα, το Όλοι Μαύρα Κι Ένα Πιάνο και για τα επόμενα 6-7 χρόνια συνεργαζόμασταν. Έγραφα τραγούδια για την ομάδα, σχεδιάζαμε μαζί τις παραστάσεις. Έμαθα πολλά δίπλα του. Ήταν όλο αυτό ένα μικρό συγκυριακό δώρο, το οποίο με βοήθησε να αλλάξω την οπτική μου σε πολλά πράγματα, και εξελίχθηκε σε κάτι παραπάνω από ένα σχολείο. Μετά έκανα κάποιες δικές μου μικρές παραστάσεις σε διάφορους χώρους, μέχρι που αποφάσισα να κάνω τον δίσκο για τον οποίο μιλάμε τώρα.

Το να γράφεις κατόπιν παραγγελίας για θεατρικές παραστάσεις πώς είναι;
Είναι μια πάρα πολύ ωραία περιπέτεια. Όταν ως συνθέτης ή τραγουδοποιός γράφεις κάτι, το κάνεις από τα δικά σου υλικά, καταναλώνεις δικό σου καύσιμο. Όταν, όμως, σου δίνεται ένα καινούργιο πεδίο, ένα νέο ορυχείο, έχεις την ευκαιρία να φτιάξεις πράγματα τα οποία δεν θα μπορούσες από μόνος σου. Είναι πάρα πολύ ιντριγκαδόρικο αυτό κι όποτε μπορεί κάποιος να το κάνει, ας το κάνει.

Εσύ γράφεις ο ίδιος τη μουσική και τους στίχους των τραγουδιών σου; Νιώθεις συνθέτης ή τραγουδοποιός;
Νομίζω ότι οι λέξεις “συνθέτης” και “στιχουργός” είναι βαριές για αυτό που κάνω – και δεν το λέω από ψεύτικη ταπεινοφροσύνη. Στο τέλος θα φανεί αν κατάφερα να κάνω μια πραγματική συνθετική εργασία. Προς το παρόν κάνω μερικές “κατασκευές”. Από την άλλη, δεν πιστεύω απαραίτητα στους διαχωρισμούς που φέρνει η χρήση όλων αυτών των όρων. Η μουσική θεωρώ ότι είναι ένα λεξιλόγιο και η καλλιτεχνικότητα που υπάρχει σε έναν άνθρωπο μπορεί να βγει με πολλά διαφορετικά λεξιλόγια. Υπάρχουν λ.χ. νοικοκυρές που φτιάχνουν κάτι ντολμαδάκια, τα οποία είναι ποιήματα. Γιατί δεν έχουμε μια λέξη βαρύγδουπη να πούμε για αυτές; Εγώ χρησιμοποιώ το μουσικό λεξιλόγιο γιατί κάποια στιγμή βρέθηκα μπροστά από ένα πιάνο.

Όταν γράφεις ξεκινάς από τη μελωδία;
Τις πιο πολλές φορές γίνεται συνδυαστικά, κάπως αυτόματα. Όταν νιώθεις ότι κάτι θέλεις να γράψεις, κατακλύζεσαι από τις σκέψεις κι από τις λέξεις, που κουμπώνουν με την μελωδία, η οποία βγαίνει κάτω από τα δάχτυλα. Αν μπεις στη μηχανιστική διαδικασία να γράψεις μελωδία, μπαίνεις σε σκέψεις όπως “από εδώ έχω ξαναπεράσει”, “χρησιμοποιώ πάλι τα ίδια ακόρντα” κλπ. Από την άλλη, μπορεί να βρεθείς μπροστά σε ένα κείμενο στο οποίο, κάθε φορά που το διαβάζεις, μπαίνεις μία ακόμα στιβάδα προς τα μέσα, σκάβεις από τον φλοιό προς το πυρήνα και σιγά σιγά ανακαλύπτεις μια μελωδικότητα που ήταν κρυμμένη στους ήχους των φωνηέντων, στους τόνους, στις ακμές των συμφώνων. Όλα αυτά είναι από το ίδιο υλικό, γι' αυτό και δεν μπορώ εύκολα να απαντήσω στον διαχωρισμό συνθέτη-στιχουργού-τραγουδοποιού. Νιώθω ότι ο καθένας μας έχει μέσα του έναν μικρό ωκεανό από συναισθήματα, κατακτήσεις, μικρές σκέψεις, ο οποίος διοχετεύεται κάθε φορά σε διαφορετικά ποτάμια. Στις εκβολές μπορεί να γίνει τραγούδι, μπορεί να γίνει μελωδία ή ανεκπλήρωτο στιχάκι. Κάπως έτσι...

Μου ανέφερες προηγουμένως ότι βγάζεις το ψωμί σου κάνοντας κάτι άλλο...
Ναι, το πρωί δουλεύω ως αναλυτής προγραμματιστής. Νιώθω ωραία για αυτό και για την συνεργασία με τους συναδέλφους μου, για το ότι παράγουμε κάτι και ζούμε από αυτό. Και όλο αυτό βοηθάει και τη μουσική μου, με την έννοια ότι εμπλουτίζει τον ωκεανό που έλεγα πριν. Αυτός που έχει σκοπό να μιλήσει, πρέπει πρώτα να έχει γεμίσει, να έχει ζήσει, να έχει νιώσει τις τριβές της καθημερινότητας, τις τριβές με τους ανθρώπους, να έχει δεχτεί τις πιέσεις και την βαρύτητα. Αλλιώς, πώς θα μας αφορά αυτό που θα πει; Οπότε, όχι μόνο δε νιώθω άσχημα, αλλά αντιθέτως νιώθω ευγνωμοσύνη γι' αυτό.

Η περιπέτεια της επικοινωνίας των Σελιδοδεικτών πώς ξεκινά;
14 Απριλίου κάνουμε μια παρουσίαση του δίσκου, στο Γυάλινο UpStage. Θα είναι παρόντες οι περισσότεροι από τους συντελεστές του δίσκου. Η μεγάλη περηφάνια μου είναι που έχουμε γίνει όλοι μια μεγάλη παρέα. Θα παίξουμε τα 11 κομμάτια του δίσκου και τραγούδια άλλων δημιουργών, τα οποία έχουν επίσης μια καταγωγή από την λογοτεχνία και την ποίηση.